Bir sorumluluğunuzu yerine getirmeniz gerekirken kendinizi ilgisi olmayan başka işlerle ilgilenirken mi buluyorsunuz? Eğer bu durum sizi yakından ilgilendiriyorsa, yalnız değilsiniz. Birçok insan erteleme alışkanlığı ile karşı karşıyadır. Zaman zaman bu durumla mücadele ederler veya üstesinden gelmeye çalışırlar. Bu durumun altında yatan çeşitli psikolojik nedenler mevcuttur. Önemli olan bu nedenleri anlamlandırmak ve üstesinden gelebilmektir.

Erteleme Nedir?

Erteleme, yapılması gereken bir işten bilerek kaçınma ve olabildiğince geciktirme eğilimi olarak karakterize edilir. Yapılması gereken görev kişiyi kaygılandırıyor, endişelendiriyor veya zorlayacağına yönelik düşünceler oluşturuyorsa, rahatlamak için anlık olarak sağlanır. Ertelenen işler zamanla birikir ve üstesinden gelinemez bir hal alabilir. Bu durum, sizi çaresiz, yetersiz ve umutsuz hissettirebilir. Öte yandan, akademik, sosyal ve kişisel hayatınızda olumsuzluklar oluşturabilir. Ertelemeye neden olan bazı temel psikolojik nedenler arasında şunlar vardır:

Mükemmeliyetçilik: Mükemmeliyetçi bireyler bir işi kusursuzca yerine getirmeye odaklanır. Bir işi kusursuz bir şekilde yapmayacaklarını düşündüklerinde başarısız olma korkusuyla görevi yerine getirmekten kaçınırlar.

Motivasyon Eksikliği: Ertelemenin bir başka nedeni ise motivasyon eksikliğidir. Kişi yapması gereken işin önemini ve sonucunu kendisi için anlamlı bulmuyorsa, bu işe karşı ilgisini yitirebilir.

Başarısız Olma Korkusu: Kişi, bir işi yerine getirdiğinde başarısız olacağını düşünüyorsa erteleme eğiliminde olabilir. Çünkü bazı insanlar için bu faktör büyük bir stres kaynağıdır. Düşüncenizi “Başarısız olacağım” yerine “Elimden gelenin en iyisini yapmaya çalışacağım şeklinde” değiştirebilirsiniz.

Anksiyete ve Stres: Bireyler yoğun stres ve kaygı yaşadıklarında odaklanma sorunu yaşarlar. Bu duygular yapılması gereken işlerin yorucu gözükmesine neden olur ve erteleme davranışı bir kaçış mekanizması olarak gerçekleşir.

Erteleme Alışkanlığının Üstesinden Gelmek İçin Öneriler 

İlk Adımı Atmaktan Korkmayın

Bir işe başlamanın en zor adımı ilk adımı atmaktır. İşe başlamak için görevi küçük parçalara ayırmak işe başlamayı kolaylaştırır. Küçük başarı duyguları, görevi bitirmenin neden olduğu stresi azaltır.

 Kendinizi Ödüllerin

Bir görevi küçük parçalara ayırıp adım adım yerine getirdikten sonra kendinizi ödüllerin. Bu küçük başarılardan sonra kendinizi ödüllendirmek motivasyonunuzu yükseltecek ve göreve odaklanmanıza katkı sağlayacaktır. Küçük bir mola veya sevdiğiniz yiyecekle ve içecekle motivasyonunuzu yükseltebilirsiniz.

Mükemmeliyetçilik Motivasyonunuzu Düşürmesin

Mükemmel olmaya çalışmak, sizi işe başlamaktan alıkoyacaktır. Bir işi mükemmel şekilde tamamlamak zorunda değilsiniz. İşi tamamlamış olmak ve sorumluğunuzu yerine getirmek zaten çok değerlidir. Bu adımda sloganınız, “Başlamak için mükemmel anı bekleme; başladığın an mükemmel olur!” olabilir.

Kendinizi Suçlamayın

Ertelediğiniz için kendinizi suçlamak yerine şefkat gösterin. Bir alışkanlığı bırakmaya çalışma aşaması oldukça büyük bir adımdır. Dolayısıyla ilk başarısızlığınızda kendinizi cezalandırmak yerine anlayış göstermeye özen gösterin. Kaydettiğiniz ilerlemeler sizi bir sonraki adım için umutlandıracaktır, çabanızın farkına varın.

Profesyonel Destek Almak

Eğer bir türlü erteleme davranışınızın üstesinden gelemiyorsanız, uzmanlardan yardım alabilirsiniz. Bu sayede davranışın altına yatan nedenler, size özel stratejik yöntemler kullanılarak çözüme ulaşabilir.

Sonuç olarak, erteleme davranışı çoğu insanın zaman zaman başvurduğu bir eylemdir. Her zaman bir işi yapmak için aynı motivasyona sahip olmayabiliriz, bu çok doğal bir durumdur. Unutmayın ki, “Sorumluluklarınızdan kaçmak sizi özgürlüğe ulaştırmanın gerçek bir yolu değildir”. Bu durumun altında yatan psikolojik nedenleri anlamak, davranışın üstesinden gelmeniz için büyük bir adımdır. Değişim küçük adımlarla başlar ve bu yolda attığınız her adım döngüyü kırmada büyük farklar yaratır.

Melis ATAK